احداث نیروگاه‌های حرارتی و فسیلی به ضرر کشور است

ایسنا/خراسان رضوی طی یک الی ۲ سال اخیر کاهش بارندگی‌ها و گرمای کم‌سابقه هوا باعث افزایش مصرف برق و این مساله موجب منفی شدن تراز تولید و ایجاد خاموشی‌ گسترده در سراسر کشور به خصوص در خراسان رضوی شد. اعمال این خاموشی‌ها مشکلات مختلفی را در بخش‌های خانگی، صنعت و کشاورزی به وجود آورد.

 طی سال جاری نیز ناترازی در بخش تولید برق در نیروگاه‌های کشور بالغ بر ۱۵ هزار مگاوات برآورد شد و دولت به منظور جلوگیری از اعمال خاموشی‌ها در بخش خانگی تمام دستگاه‌های اجرایی، بانک‌ها، نیروهای مسلح و نهادهای عمومی غیر دولتی را موظف کرد تا نسبت به کاهش مصرف برق در ساعات اداری به میزان حداقل ۳۰ درصد نسبت به دوره مشابه سال گذشته و در ساعات غیراداری به میزان ۶۰ درصد مصرف اقدام نمایند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین خاموشی‌ها در بخش صنعتی و کشاورزی نیز با هماهنگی‌ها در این حوزه‌ها صورت گرفت.

به گفته کارشناسان یکی از روش‌هایی که برای جبران این کاهش تولید می‌توان به کار گرفت، مدیریت کانون‌های مصرف برق خانگی و صنعتی است. در حال حاضر بهترین و کوتاه‌ترین راه برای عبور از این شرایط پرچالش و بحران کم‌برقی صرفه‌جویی در مصرف برق است. البته در درازمدت باید با سرمایه‌گذاری ظرفیت‌های جدیدی به شبکه تولید و انتقال برق افزوده شود تا در ایامی چون تابستان شاهد ایجاد مشکل در زمینه تامین برق نباشیم.

به همین منظور و برای بررسی وضعیت سرانه مصرف برق، اقدامات صورت گرفته در زمینه فرهنگ‌سازی در حوزه مدیریت مصرف انرژی، استفاده از تکنولوژی‌های نوین در صنعت برق، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و... میزگردی با مسئولان امر در این حوزه در دفتر ایسنا خراسان رضوی برگزار شد. البته با وجود پیگیری‌های مکرر خبرگزاری ایسنا مبنی بر حضور نمایندگان شرکت تولید برق خراسان در این میزگرد همکاری‌های لازم از طرف این شرکت صورت نگرفت.

مشهد برای توزیع برق به تکنولوژی‌های نوین نیاز دارد

علیرضا کاشی، مدیر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق شهرستان مشهد، در خصوص نیاز این شرکت به تکنولوژی‌های نوین اظهار کرد: مشهد با حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار مشترک برق برای توزیع برق به تکنولوژی‌های نوین نیاز دارد؛ ضمن اینکه در حال حاضر مشهد یکی از شهرهای ممتاز کشور در بخش توزیع برق و استفاده از تکنولوژی‌های مدرن بوده و ۸۰ درصد مشترکان این شهر مربوط به بخش خانگی هستند.   

در ادامه حسن حشمتی، سخنگوی صنعت برق خراسان نیز با اشاره به خاموشی‌های گسترده در مشهد و برنامه‌های شرکت توزیع برق استان به منظور تامین برق پایدار مشترکان عنوان کرد: طی سال گذشته مشکل کمبود برق را در سراسر کشور شاهد بودیم که این مساله در سال جاری نیز وجود دارد اما مجموع تجارب سال گذشته و اقدامات مدیریتی این حوزه به صدور مصوبه هیات وزیران منجر شد. به همین منظور در نقشه راه کلان صنعت برق جهت مدیریت تراز مصرف و انرژی در برخی بخش‌ها به جز مصارف خانگی سیاست‌هایی اعمال شد.

ادارات دولتی باید مصرف برق خود را ۳۰ درصد کاهش دهند

وی ادامه داد: همواره یکی از خط قرمزهای دولت قطع برق بخش خانگی است و کمترین خاموشی‌ها در این بخش اعمال می‌شود. در همین راستا اولین مصوبه هیات دولت مبنی بر کاهش مصرف برق در بخش اداری بود. بر اساس این مصوبه قرار شد ادارات دولتی در سال جاری مصرف برق خود را نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد کاهش دهد.

سخنگوی صنعت برق خراسان خاطرنشان کرد: دومین مصوبه هیات وزیران نیز مربوط به برق صنایع بود؛ ضمن اینکه صنایع خراسان رضوی در سال گذشته آمادگی خود را برای همکاری با شرکت توزیع نیروی برق استان اعلام و درخواست کردند که زمان خاموشی را از قبل به آن‌ها اطلاع دهیم.

حشمتی افزود: به همین منظور وزارت نیرو در سال جاری ۲ ماه قبل از شروع فصل تابستان با تمام صنایع جلساتی ترتیب داد و جدول خاموشی در همه شهرهای کشور مشخص شد. همچنین برای این منظور تفاهم‌نامه‌ای با این صنایع رد و بدل شد. دومین تفاهم‌نامه در این خصوص نیز با چاه‌های کشاورزی و در راستای مدیریت مصرف برق آن‌ها صورت گرفت.

وی تصریح کرد: اگر مدیریت مصرف در سه بخش اداری، صنایع و کشاورزی پاسخگوی تامین برق استان باشد، برنامه مدیریت مصرف در همین راستا ادامه پیدا خواهد کرد؛ ضمن اینکه این برنامه از اواسط خرداد سال جاری تاکنون به صورت روزانه و مرتب پایش می‌شود اما اگر اعمال این برنامه پاسخگوی نیاز برق استان نباشد، سراغ بخش پرمصرف تجاری می‌رویم. سیاست وزارت نیرو در صورت کمبود برق نیز رفتن به سراغ مشترکان پرمصرف بخش تجاری و سپس خانگی است.

میانگین سرانه مصرف ماهانه برق در کل خراسان رضوی ۱۵۴ کیلووات ساعت است

سخنگوی صنعت برق خراسان با اشاره به سرانه مصرف برق در استان و سهم بخش‌های مختلف در مصرف برق گفت: میانگین سرانه مصرف ماهانه برق در بخش خانگی و کل استان ۱۵۴ کیلووات ساعت است. همچنین مصرف انرژی در خراسان رضوی در سال جاری نسبت به سال گذشته پنج درصد رشد داشته است. سهم مصرف برق استان به همراه شهرستان مشهد در بخش‌های خانگی ۳۳، کشاورزی ۲۸، صنعتی ۲۰ و تجاری ۹ درصد است.

حشمتی افزود: میزان مصرف برق مطابق آمار شرکت توزیع نیروی برق مشهد مربوط به بخش خانگی با ۴۰ درصد و مصرف برق مطابق آمار شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی به جز شهرستان مشهد در بخش کشاورزی ۴۶ درصد است.

وی درباره اقدامات صورت گرفته به منظور کاهش مصرف برق در استان خاطرنشان کرد: مهمترین اقدامات صورت گرفته به منظور کاهش مصرف برق در استان در بخش خانگی ارسال پیام‌های فرهنگی، پیام‌های مدیریت مصرف و... است. کاهش مصرف در استفاده از سیستم‌های سرمایشی و روشنایی در منازل کمک شایانی به جبران کمبود برق در استان می‌کند.

افزایش تعرفه‌ قبوض از سال گذشته موجب کاهش مصرف برق شده است

سخنگوی صنعت برق خراسان با اشاره به تاثیر گران شدن تعرفه‌ها در کاهش مصرف برق استان تاکید کرد: گران شدن تعرفه‌ قبض برق از بهمن‌ سال گذشته تاثیر قابل توجهی در کاهش مصرف این انرژی داشته است. اگر مشترکان مطابق الگو برق مصرف استفاده کنند مشمول افزایش قیمت نخواهند شد، اما اگر مصرف برق آن‌ها اضافه‌تر از الگوی مصرف باشد افزایش تعرفه برای آنها اعمال خواهد شد. بنابراین مجموع این اقدامات منجر به برقراری تراز تولید و مصرف برق شده است.  

حشمتی تصریح کرد: میزان صرفه‌جویی در مصرف برق با مجموع اقدامات مدیریتی در بخش‌های مختلف اداری، صنایع، کشاورزی و... در یک روز و در مشهد بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ مگاوات است. این عدد ناشی از اعمال مصوبه هیات وزیران است.

در ادامه عباس آذری، معاون بهره‌برداری و نگهداشت شرکت توزیع نیروی برق مشهد نیز با اشاره به میزان صرفه‌جویی مصرف برق در مشهد عنوان کرد: علت صرفه‌جویی در مصرف برق مشهد خاموشی‌ها نبوده بلکه همکاری در مدیریت مصرف برق سه بخش اداری، صنایع و کشاورزی منجر به این موضوع شده است. اولین رکورد مصرف برق در خراسان رضوی و در تابستان سال جاری مربوط به تیر ماه است. جمع موارد صرفه‌جویی در این روز ۴۳۲ مگاوات بوده که سهم مشهد از این عدد ۱۶۲ مگاوات و سهم سایر شهرستان‌های استان نیز ۲۷۰ مگاوات است. پیک بار خراسان رضوی در این روز با در نظر گرفتن میزان مدیریت مصرف ۳۱۴۶ مگاوات بود.

تنها ۲ درصد از مشترکان برق خراسان رضوی پرمصرف هستند

وی خاطرنشان کرد: تنها ۲ درصد از مشترکان برق خراسان رضوی پرمصرف هستند که این میزان فقط مشمول بخش خانگی است. اگر مشترکان خانگی در ماه‌های گرم سال تا ۳۰۰ کیلووات ساعت و در ماه‌های غیر گرم تا ۲۰۰ کیلووات ساعت برق مصرف کنند، در الگوی مصرف قرار داشته و هزینه برق آن‌ها مطابق با تعرفه‌های قبل محاسبه خواهد شد.

مصرف برق ۷۵ درصد از مشترکان خراسان رضوی مطابق الگوی مصرف است

معاون بهره‌برداری و نگهداشت شرکت توزیع نیروی برق مشهد با اشاره به هزینه تامین برق در سال جاری تصریح کرد: هزینه تامین برق مشترکان خانگی در صورت عدم رعایت الگوی مصرف برق به ازای هر ۱۰۰ کیلووات ساعت اضافی به صورت پلکانی افزایش خواهد یافت. به این صورت که در ازای مصارف بالاتر از ۳۰۰ مگاوات هزینه تامین برق آن‌ها ۱.۵ برابر، بالاتر از ۴۰۰ مگاوات ۲.۵ برابر و بالاتر از ۵۰۰ مگاوات ۳.۵ برابر می‌شود. البته مصرف برق ۷۵ درصد از مشترکان خراسان رضوی مطابق الگوی مصرف است. علاوه بر این افزایش تعرفه هزینه تامین برق مطابق آیین‌نامه هر ساله حدود هفت درصد افزایش خواهد یافت.

حشمتی نیز با اشاره به چالش کشاورزان در قطعی برق چاه‌های کشاورزی گفت: میزان بهره‌وری در بخش کشاورزی به دلیل سنتی بودن نحوه آبیاری پایین بوده و به دلیل آبیاری سطحی بخش قابل توجهی از این آب تبخیر می‌شود. به همین دلیل مسئولان جهاد کشاورزی نیز به این نتیجه رسیدند که کشاورزان بیشتر آبیاری اراضی خود را در شب انجام دهند. این موضوع به نفع شرکت توزیع برق بوده و زمان مدیریت مصرف برق در این بخش از ساعت ۱۲ الی ۱۶ است.   

وی ادامه داد: مدیریت مصرف در بخش کشاورزی خللی در تولیدات کشاورزان ایجاد نمی‌کند زیرا میانگین خاموشی در این بخش حدود چهار ساعت در روز است و به دلیل اوج گرما در ساعات اعلام شده آبیاری نیز صورت نمی‌گیرد.

تدوین برنامه استراتژیک بلندمدت در زمینه فرهنگ‌سازی توسط وزارت نیرو

معاون بهره‌برداری و نگهداشت شرکت توزیع نیروی برق مشهد درباره اهمیت فرهنگ‌سازی مدیریت مصرف در مورد انواع انرژی‌ها از جمله برق خاطرنشان کرد: وزارت نیرو طی ۱۰ سال اخیر عملکرد بهتری را نسبت به سایر وزارتخانه‌ها داشته اما عدم رعایت الگوی مصرف و عادت به پرمصرفی از سوی مشترکان خانگی مشکلات عمده‌ای را به‌ وجود آورده است. بنابراین وزارت نیرو به جای تاسیس نیروگاه باید به فکر یک برنامه استراتژیک مهم و بلند مدت به منظور فرهنگ‌سازی در زمینه انرژی‌ باشد.

آذری با اشاره به آینده‌نگری در مصرف انرژی‌ بیان کرد: حتی اگر تمام نیروگاه‌های کشور هم توان تامین انرژی مورد نیاز را داشته باشند، این موضوع صحیح نیست که تمام آن را مصرف کنیم و ذخیره‌ای برای آیندگان نداشته باشیم. همچنین نیروگاه‌های برق آبی برای تامین برق پایه و پیک استفاده می‌شوند که در همه استان‌های کشور به جز خوزستان محدودیت‌هایی برای احداث آن‌ها وجود دارد.

وی افزود: به همین دلیل احداث نیروگاه‌های حرارتی و فسیلی به ضرر کشور است زیرا مصرف آب و سوخت آن‌ بالا بوده و گرمای زیادی را به جو وارد می‌کند. بنابراین هرچند احداث نیروگاه‌ها برای ذخیره عملیاتی لازم است اما مدیریت مصرف نیز امر مهمی است. ضمن اینکه رسانه‌های صوتی و تصویری نیز مبلغین بخش مدیریت مصرف هستند.

معاون بهره‌برداری و نگهداشت شرکت توزیع نیروی برق مشهد درباره برنامه‌های آینده این شرکت به منظور مصرف بهینه برق گفت: یکی از برنامه‌های شرکت توزیع نیروی برق مشهد که مقدمات آن صورت گرفته و تا سال آینده عملیاتی خواهد شد، تبدیل روشنایی تمام معابر مشهد از لامپ‌های سنتی به LED است. اعتبار چند صد میلیاردی این عملیات از شرکت توانیر تامین شده است.

حشمتی تاکید کرد: شرکت توزیع نیروی برق استان بیش از یک سال است که در ساختار خود دفاتری به نام مدیریت مصرف تاسیس کرده و این مراکز به جز در سال گذشته هر ساله در مدارس، مساجد و... فعال بوده و برنامه‌های گسترش فرهنگ‌سازی را صورت می‌دادند. البته این دفاتر همچنان فعال بوده و علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی مروجین آن‌ها در ماه‌های گرم سال مسئول مراجعه فیزیکی و پایش کنتورها نیز هستند. همچنین به موازات این موضوع افزایش تعرفه‌ها نیز در کاهش مصرف برق تاثیرگذار است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی اقتصادی صنعت برق انرژی های تجدیدپذیر سخنگوی صنعت برق خراسان تکنولوژی های نوین کاهش مصرف برق درصد از مشترکان هزینه تامین برق مدیریت مصرف افزایش تعرفه کیلووات ساعت صرفه جویی برق در استان خراسان رضوی مصرف برق سال جاری فرهنگ سازی سرانه مصرف مصوبه هیات وزارت نیرو نیروگاه ها الگوی مصرف برق استان بخش خانگی خاموشی ها سال گذشته توزیع برق برق آن ها بخش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۸۱۸۲۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تابستان منهای خاموشی

افزایش ظرفیت نیروگاهی و مدیریت مصرف دو راهبرد اصلی جبران فاصله بین تولید و مصرف برق در فصل گرما به شمار می‌آید که با تکیه بر آنها به ویژه مدیریت مصرف، وزارت نیرو پیش‌بینی می‌کند امسال مشترکان بخش‌های مختلف با مشکل خاموشی روبه‌رو نشوند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، دوره اوج مصرف تابستان پارسال مصرف برق را به ۷۳ هزار و ۵۰۰ مگاوات رساند و این وضعیت به گفته محمود کمانی؛ معاون وزیر و رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، دو ماه ادامه داشت در حالی که تولید حداکثر نیروگاه‌های کشور حدود ۶۱ هزار و ۵۰۰ مگاوات بود، بنابراین در حدود ۱۲ هزار مگاوات ناترازی برق رخ داد و امسال نیز پیش‌بینی می‌شود پنج درصد به این عدد اضافه شود.

فصل گرم بدون خاموشی

با توجه به محدودیت تأمین گاز برای نیروگاه‌ها و مشکلات تأمین سوخت مایع از یک سو و زمان‌بر بودن برنامه توسعه ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در برنامه‌ریزی پنج ساله از سوی دیگر، رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق یکی از مسیرهای مهم برای جبران ناترازی برق را کاهش مصرف می‌داند و می‌گوید: وزارت نیرو در بخش خانگی با اعطای مشوق برای کاهش مصرف برق اقدام کرده که در نتیجه این اقدام وزارت نیرو، در دو سال گذشته افزایش مصرف خانگی نداشتیم و عمده افزایش مصرف مربوط به صنعت بوده است، به گونه‌ای که در تابستان ۱۴۰۲ برای نخستین بار در تاریخ، مصرف برق صنعت از خانگی پیشی گرفته که نوید بخش رونق تولید است.

این در حالی است که همایون حائری، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی درباره میزان ناترازی برق در کشور می‌گوید: ۲۰ هزار مگاوات ناترازی برق که اعلام شده صحت ندارد و نمی‌توان عدد دقیقی را اعلام کرد زیرا ناترازی برق بستگی به مدیریت مصرف دارد اما با توجه به تدابیر در نظر گرفته شده، خاموشی‌ها نداریم.

دو گام مدیریت مصرف انرژی

افزایش ظرفیت نیروگاهی و مدیریت مصرف دو راهبرد اصلی دولت در سال‌های اخیر بوده است؛ بر این اساس، در بخش افزایش ظرفیت نیروگاهی سه محور مهم در دستور کار قرار دارد که عبارتند از توسعه نیروگاه‌هایی با برنامه‌ریزی برای افزایش ۱۰ هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور که تاکنون هشت هزار مگاوات از برنامه‌ریزی اجرا شده، محور دوم استفاده از ظرفیت صنایع انرژی بر برای سرمایه‌گذاری بود که در این محور نیز ۱۰ هزار مگاوات برنامه‌ریزی شد و سرانجام محور سوم استفاده از نیروگاه‌های تجدیدپذیر برای رفع ناترازی است که ۱۰ هزار مگاوات در کشور پیش‌بینی شد و مدیر عامل توانیر اعلام کرده است که از ابتدای دولت سیزدهم تا کنون ۲۵۰ همت در این راستا سرمایه‌گذاری شده و ۵۰۰ همت در برنامه قرار دارد در نتیجه در دو سال گذشته ۸۲۶۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید وارد مدار شده و تأمین برق صنایع نیز در زمستان ۱۷.۶ درصد رشد داشته که رقم قابل توجهی است.

پیشتازی هزینه‌ها بر درآمدها

ابراهیم خوش‌گفتار؛ رئیس هیأت‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق با اشاره به شکل‌گیری مشکل ناترازی در برق از سال ۱۳۹۳ و ادامه آن تاکنون اظهار می‌کند: اگر قیمت برق منطقی شود، می‌توان امیدوار بود برنامه‌های مدیریت مصرف محقق و مشکل ناترازی برطرف شود.

وی همه حوزه از جمله تولید محصولات، خدمات و نیز فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی را وابسته به برق می‌داند و می‌افزاید: منطقی نبودن قیمت برق یکی از دلایل اصلی وجود ناترازی است، زیرا درآمد صنعت برق، تناسبی با هزینه‌هایش ندارد.

رئیس هیأت‌مدیره سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق درباره راهکار حل این مساله می‌گوید: نخستین راهکار کنترل مصرف است، به دنبال این موضوع، صرفه‌جویی و پیک‌سایی اتفاق می‌افتد، همچنین ضروری است که واقعی کردن قیمت برق نیز به عنوان یکی از راهکارهای کلیدی دنبال شود.

وی گام بعدی را اصلاح وضعیت پرداخت‌ها در بخش خصوصی عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: در حال حاضر تولیدکنندگان خصوصی و غیردولتی برق ۵۰ هزار میلیارد تومان از وزارت نیرو طلب دارند که به موقع به آنها پرداخت نشده، گاهی نیز مواردی که برای حمایت از بخش خصوصی در برخی از قوانین مصوب و ابلاغ شده نیز در این زمینه مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

در مسیر اصلاح فرآیندهای مالی

از سوی دیگر حمیدرضا باقری؛ معاون بازار برق شرکت مدیریت شبکه برق ایران منشأ اصلی ناترازی برق در کشور را ناترازی‌های مالی در این صنعت می‌داند و اظهار می‌کند: با اصلاح فرآیندهای مالی، جریان نقدینگی در صنعت برق رشد محسوس داشته و چالش‌های موجود در تولید و مصرف برطرف خواهد شد.

وی با اشاره به چالش خریدهای شرکت‌های توزیع برق از بازار عمده فروشی و همچنین وضعیت بدهکاری شرکت‌های توزیع و مطالبات نیروگاه‌ها می‌افزاید: با اصلاح فرآیند ساز و کارهای مالی در صنعت برق و با توجه به اصلاح نرخ ترانزیت توزیع و انتقال، درصدی از وصول مطالبات قبوض برق به حساب جاری شرکت‌های توزیع واریز می‌شود تا هزینه‌های جاری آنها را پوشش دهد.

معاون بازار برق ایران تصریح کرد: بقیه وصول مطالبات از قبوض، پس از پرداخت حقوق و عوارض دولتی و مالیات بر ارزش افزوده به حساب‌های وکالتی آنها برای خرید برق واریز می‌شود تا برق مورد نیاز مشترکین در درجه اول از بورس انرژی خریداری شود، در غیر این صورت باید با قیمت‌های بازار برق از مدیریت شبکه خرید کرده و به طور هفتگی مطالبات نیروگاه‌ها تسویه شود.

به گفته امسال مشترکین صنعتی دو درصد و مشترکین اداری نیز بایستی دست‌کم پنج درصد از انرژی مورد نیاز خود را از تابلوی سبز بورس انرژی خریداری کنند، در غیر این صورت باید نسبت به احداث سامانه خورشیدی اقدام نمایند.

منع قانونی نیروگاه‌سازی دولت و محدودیت منابع

کارشناسان یکی از دلایل ناترازی برق در سال‌های اخیر را توسعه نیافتن نیروگاه‌ها متناسب با مصرف برق می‌دانند، تا جایی که آمار نشان می‌دهد در مدت ۱۵ سال گذشته، رشد سالانه پیک مصرف برق به طور متوسط نزدیک به ۵ درصد بوده است.

در دهه ۷۰ و ۸۰ تلاش شد با توجه به پیش‌بینی نیاز مصرفِ سال‌های آتی، برنامه‌ریزی‌های لازم جهت افزایش به موقع ظرفیت‌های نیروگاهی انجام شود اما در دهه ۸۰ ظرفیت نیروگاهی سالانه به طور متوسط ۱۲.۵ درصد و در ۱۰ سال گذشته سالانه تنها ۳.۵ درصد به ظرفیت نامی نیروگاه‌های کشور اضافه شده بنابراین در برابر رشد بیش از ۴۵ درصدی پیک تقاضای برق در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰، رشد ظرفیت نیروگاهی تنها برابر با ۲۱ درصد بوده است.

با کاهش روند توسعه نیروگاه‌ها در کشور در دهه ۹۰ و از سال ۱۳۹۳ حداکثر برق تقاضای برق مورد نیاز با قدرت تأمین شده اختلاف پیدا کرد که باعث ایجاد ناترازی برق شد، این ناترازی تا پایان دهه ۹۰ تشدید شد و در سال ۱۴۰۰ به ۱۲ و سال ۱۴۰۱ به ۱۰ هزار مگاوات رسید.

منع قانونی ورود دولت به نیروگاه‌سازی و مالکیت نیروگاه و محدودیت منابع یکی از مواردی است که باعث کاهش رشد ظرفیت نیروگاهی است و آمار حکایت از آن دارد که حجم سرمایه‌گذاری دولتی در صنعت برق (بخصوص تولید) از آغاز دهه ۹۰ کاهش چشم‌گیری داشته است.

بی انگیزگی بخش غیردولتی برای سرمایه‌گذاری جدید در ساخت نیروگاه نیز از دیگر عوامل عدم توسعه متناسب نیروگاه‌ها با مصرف برق به شمار می‌آید، زیرا انجام نشدن به موقع تعهدات مالی وزارت نیرو در خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خصوصی موجب از بین رفتن امکان بازپرداخت وام صندوق توسعه ملی توسط سرمایه‌گذار شده که ریشه در اختلاف بین هزینه‌ها و درآمدهای وزارت نیرو و ایجاد ناترازی مالی دارد.

زارت نیرو در بخش خانگی با اعطای مشوق برای کاهش مصرف برق اقدام کرده که در نتیجه این اقدام وزارت نیرو، در دو سال گذشته افزایش مصرف خانگی نداشتیم و عمده افزایش مصرف مربوط به صنعت بوده است

نیازهای رو به رشد انرژی در بخش خانگی و صنعتی

حسن مرادی؛ کارشناس مسائل انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در این باره اظهار می‌کند: کشور ما در یک منطقه آب و هوایی گرم و خشک قرار گرفته و موقعیت اقلیمی ما چندان مطلوب نیست به ویژه چند استان در قسمت جنوبی کشور قرار دارند که در تابستان هوای آنها تا ۵۰ و ۵۵ درجه سانتی گراد افزایش می‌یابد که باعث مصرف بسیار گسترده برق و کولرهای گازی می‌شود.

وی خاطرنشان می‌کند: از سوی دیگر ما یک کشور در حال رشد و توسعه هستیم و بر این اساس دولت‌ها همواره تلاش می‌کنند اقداماتی در زمینه مسکن‌سازی انجام دهند که نخستین نیاز آن مربوط به تأمین انرژی برق است.

این کارشناس مسائل انرژی با اشاره به روند رو به رشد مشترکان برق در کشور می‌گوید: هنوز برخی از مناطق کشور به شبکه برق متصل نیستند بنابراین در اثر ورود الکتریسیته به مناطق صعب‌العبور و دور افتاده کشور و همچنین زاد و ولد و گسترش شهرها تقاضا برای مصرف برق نیز همواره در حال افزایش است.

وی یکی از مشکلات وزارت نیرو را تکیه به برخی نیروگاه‌های برقابی می‌داند و ادامه می‌دهد: سدهای عظیمی با هزینه‌های بسیار بالا به این امید ساخته شدند که بتوانیم از انرژی برق تولیدی آنها استفاده کنیم اما در یک دوران خشکسالی نسبی قرار گرفتیم و به جز تعداد اندک، بسیاری از از واحدهای الکتریکی یا برقابی استان‌ها قابل استفاده نیست که این موضوع نیز مزید بر علت به شمار می‌آید.

ناهمخوانی روند مصرف با تولید

مرادی نیروگاه‌های سیکل ترکیبی را نیازمند سرمایه‌گذاری می‌داند و یادآور می‌شود: نیروگاه‌هایی که در گذشته و در برخی مناطق مانند کیش افتتاح شده بود، تبدیل به سیکل ترکیبی شدند و از این طریق در تولید برق صرفه‌جویی شود اما همچنان روند مصرف با تولید همخوانی ندارد و مصرف از تولید به ویژه در فصول گرم سال پیشی می‌گیرد.

وی با اشاره به لزوم محاسبه تعرفه برق در مناطق جنوبی کشور با مبالغ بسیار پایین می‌گوید: در این بخش لازم است که ممیزی انجام شود تا این برق ارزان مورد سو استفاده احتمالی قرار نگیرد یا بی‌رویه مصرف نشود به عنوان مثال در موارد واگذاری انشعاب رایگان برق به مساجد، نظارت لازم صورت گیرد تا اماکن تجاری و وابسته اطراف مسجد به بهانه تولیت‌ها از برق رایگان استفاده نکنند.

این کارشناس مسائل انرژی ایجاد نیروگاه‌های زیست توده را گامی ارزشمند و معنادار در مسیر تأمین انرژی مصرفی توصیف می‌کند و می‌افزاید: اعلام شده که قرار است بیش از سه هزار مگاوات برق از نیروگاه زیست توده در تهران تأمین شود که این حرکت می‌تواند بسیاری از کسری‌ها را جبران کند، با همین رویه لازم است که دولت در زمینه سرمایه‌گذاری فعالانه اقدام کند تا به موازات افزایش مصرف مردم با ورود به فصل گرما بتوانیم از ظرفیت‌های تولیدی موجود در کشور نیز استفاده کنیم.

به دنبال جذب سرمایه‌گذاری صنایع و بانک‌ها

وی افزایش ظرفیت تولید برق را ضروری می‌داند و اظهار می‌کند: تولید برق مازاد این امکان را فراهم می‌کند که با سوآپ با کشورهای همسایه، انرژی مورد نیاز آنها را تأمین کنیم بر این اساس یکی از اقدامات ضروری دولت در وزارت نیرو تولید برق با سوخت و امکانات موجود برای صادرات به کشورهای همسایه مانند عراق از طریق کابل و فیبر است، در چشم‌انداز بلندمدت نباید تنها به فکر جبران ناترازی باشیم بلکه باید با صدور بخشی از انرژی تولیدی به ویژه در فصول سرد سال به فکر ایجاد درآمد ارزی صادراتی باشیم و به همسایگانمان نیز کمک کنیم.

مرادی درباره راهکار کاهش سهمیه برخی صنایع در فصل گرما برای مدیریت مصرف می‌گوید: تعطیلی صنایع مولد و دارای نیروی کار به بهانه کمبود برق به صلاح نیست بلکه می‌توان شرایطی ایجاد کرد که بانک‌ها تسهیلات مناسبی در اختیار صنایع قرار دهند تا واحدهایی مانند کارخانجات آلومینیوم، فولاد، پالایشگاه و پتروشیمی‌ها بتوانند برق مورد نیاز خود را تولید کنند.

وی رونق سرمایه‌گذاری در این بخش را نیازمند فراهم کردن بستر ورود شرکت‌های خارجی عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: با فراهم کردن این بستر، کارخانجات داخلی در تأمین انرژی مورد نیاز خودکفا خواهند شد و نه تنها به شبکه توزیع سراسری وابسته نیستند بلکه به شبکه سراسری نیز کمک کنند تا بتواند مازاد برق و ظرفیتی تولید خود را به کشورهای همسایه صادر کند.

ساختمان‌های اداری شهرهای بزرگ، مناسب تجهیزات خورشیدی

این کارشناس مسائل انرژی درباره اقدامات صورت گرفته برای تأمین نیاز بخش خانگی از طریق نصب پنل‌های خورشیدی یادآور شد: هدف اصلی این طرح درست است اما منازل خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی که هدف این طرح هستند، کوچک است همچنین در صورتی که خانه از اسکلت و پشت‌بام قوی برخوردار نباشد ممکن است سقف نیاز به تعمیر داشته باشد که به تجهیزات پنل خورشیدی آسیب می‌رساند و این موضوع آموزش شیوه بهره‌گیری از دستگاه‌های تولید برق خورشیدی برای بهره‌برداران را ضروری می‌کند.

وی با تاکید بر ضرورت گسترش این طرح می‌گوید: در صورتی که دولت گسترش برق تولیدی در مقیاس‌های کوچک را در برنامه دارد باید از ساختمان‌های اداری شهرهای بزرگ به ویژه پایتخت شروع کند، سالن‌های عظیمی مانند نمایشگاه بین‌المللی یا وزارتخانه‌ها ظرفیت خوبی برای نصب تجهیزات خورشیدی و تولید برق است، اگرچه با نیروگاه‌های کوچک مقیاس به سختی می‌توان موضوع نگهداری و تعمیر را مدیریت کرد.

مرادی خاطرنشان کرد: تجربه وارد کردن آبگرمکن‌های خورشیدی نامرغوب از طریق برخی شرکت‌های چینی تجربه ناموفقی بود و باعث شد که بهره‌گیری از انرژی خورشیدی حتی برای استفاده از آب گرم و دستگاه‌هایی مانند میوه خشک کن نیز در حد صف کاهش یابد.

وی شیوه مدیریت برق در فصل گرم امسال را بسته به شرایط آب و هوایی کشور می‌داند و می‌گوید: اگر گرما طاقت‌فرسا باشد، دولت با مشکل جدی رو به رو است اما متعادل بودن آب‌وهوا این امکان را ایجاد می‌کند که مشکلی برای گذران فصل گرم نداشته باشیم، امیدوارم دولت قبل از ورود به فصل گرما اقدامات جدی را برای توسعه شبکه انجام دهد.

این کارشناس مسائل انرژی با اشاره به لزوم توجه به مدیریت مصرف ادامه می‌دهد: دولت و مجلس سال‌ها تلاش کردند با اطلاع‌رسانی و ابزارهای گوناگون، مصرف‌کنندگان را به استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف و ال‌ای‌دی تشویق کنند، اما هنوز در برخی ادارات دولتی لامپ‌های مهتابی معمولی، نئون پیچی و حتی سه رشته‌ای مصرف می‌شود، در روشنایی معابر نیز چراغ‌های پرمصرف بسیار دیده می‌شود که لازم است دولت در کوتاه مدت این سیستم‌ها را تغییر دهد تا با اندک توجه و سرمایه، صرفه‌جویی جدی در مصرف برق به دست آید.

کاهش ۳۵ درصدی مصرف با بهینه‌سازی

حمیدرضا صالحی، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران در گفت‌وگو با ایمنا اظهار می‌کند: اکنون نزدیک به ۸۵۰۰ مگاوات ناترازی برق در کشور داریم که با توجه به افزایش سالانه میزان مصرف برق، وضعیت در ۱۰ سال آینده بدتر خواهد شد.

نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران ناترازی انرژی را به زیان بخش تولید می‌داند و می‌گوید: اختلاف بین تولید و مصرف برق در فصل گرما باعث کاهش میزان تولید صنایع و خسارات به آنها می‌شود، این مشکل به بی‌توجهی به سرمایه‌گذاری در تولید انرژی و برنامه‌ریزی برای مصرف بهینه در سال‌های گذشته برمی‌گردد که با تدوین سیاست‌های جدی می‌توان این مشکلات را برطرف کرد.

وی پیش بینی می‌کند با بهینه‌سازی مصرف انرژی، میزان مصرف بین ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش یابد و می‌افزاید: آزادسازی قیمت انرژی باعث توجه مصرف‌کنندگان به ارزش آن خواهد شد با وجود این در سال‌های اخیر در دو بخش تولید و مصرف بهینه موفق نبودیم و ناترازی انرژی سال به سال در حال افزایش بوده است.

صالحی فراهم کردن بستری برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه برق و گاز را ضروری عنوان می‌کند و می‌گوید: در شهرک‌های صنعتی و نواحی مختلف کشور نیز این ناترازی دیده می‌شود؛ به عنوان مثال استان‌های فارس، تهران و یزد بیشترین ناترازی را در شهرک‌های صنعتی دارند.

وی یکی از راه‌های کاهش ناترازی را توسعه انرژی‌های تجدید پذیر بیان می‌کند و توضیح می‌دهد: در اروپا حتی در منازل از انرژی‌های تجدید پذیر استفاده می‌شود، اما در کشور ما می‌توان این وضعیت را در حوزه صنایع بهبود داد، برای توجه به تجدیدپذیرها در حوزه صنایع، انجمن ساتکا سمینارهایی در سراسر کشور برگزار می‌کند که امسال نیز این موضوع در دستور کار است.

نایب‌رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران تصریح می‌کند: سهم ظرفیت برق تجدیدپذیر در ایران به ۱.۳ درصد و سهم انرژی برق تجدیدپذیر به ۰.۵۵ درصد می‌رسد، اما ۳۰ درصد از کل برق تولیدشده در جهان در سال ۲۰۲۲ از منابع تجدید پذیر بوده است.

بر اساس اطلاعات و مستند دقیق جهانی شدت مصرف انرژی در ایران اکنون چهار برابر کشورهای توسعه‌یافته و دوبرابر میانگین جهانی است که این موضوع در کنار استفاده از سیستم‌های سرمایشی فاقد استانداردهای لازم در فصل گرما، باعث شده میزان مصرف برق کشور تا ۴۰ درصد تنها در یک‌بازه زمانی ۲۰۰ ساعته افزایش یابد.

بر اساس اعلام وزارت نیرو، صنعت برق کشور در فصل سرد سال با مازاد ظرفیت تولید برق روبه‌روست بنابراین مشکل اصلی ناترازی در صنعت برق کشور، شدت بالای مصرف انرژی است و کم‌هزینه‌ترین روش رویارویی با این مشکل نیز تلاش برای کاهش شدت مصرف انرژی و مدیریت مصرف برق در فصل گرم سال به شمار می‌آید بر همین اساس امسال با تعریف ۱۸۰ برنامه و شروع پویش با انرژی برای گذر از تابستان احتمال خاموشی کمرنگ شده است اما این برنامه بدون همکاری مصرف‌کنندگان بخش‌های خانگی، صنعتی و تجاری قابل اجرا نخواهد بود.

کد خبر 749023